Otyłość u zwierząt domowych to niestety bardzo często obserwowany problem. Wynika on z niewiedzy właścicieli i źle skomponowanej diety, ale także pobłażliwości w stosunku do podopiecznych, którzy uwielbiają ludzkie smakołyki. Najważniejsze to zauważyć problem – po zdiagnozowaniu otyłości, można ustalić plan działania z prowadzącym lekarzem weterynarii. Zwierzak z pewnością będzie nam za to wdzięczny, nawet jeśli będzie patrzył tęsknię na ludzki talerz.

Sposoby oceny nadwagi i otyłości u kota

Na początku należy rozróżnić nadwagę od otyłości. O nadwadze mówi się, gdy tkanka tłuszczowa stanowi poniżej 30% optymalnej masy ciała kota. Otyłość według tej definicji zaczyna się, gdy masa tkanki tłuszczowej przekracza 30% optymalnej masy ciała. Jaka jest jednak optymalna masa ciała kota? To zależy oczywiście od rasy, choć zazwyczaj jest to wartość między 3 a 5 kg. Rasy takie jak Devon Rex to rasy bardzo lekkie, zwyczajny kot europejski kwalifikowany jest jako średni, a koty Maine Coon to już bardzo ciężka kategoria wagowa. Jednak nie tylko liczby należy brać pod uwagę przy ocenie wagi kota. A zatem, jak rozpoznać otyłość u kota? Światowe Stowarzyszenie Lekarzy Weterynarii Małych Zwierząt (WSAVA) stworzyło wytyczne, które pokazują jak ocenić kondycję ciała kota poprzez obserwację i palpację. Ocena kondycji ciała, czyli ustalenie tzw. BCS (Body Condition Score) pozwala na obiektywne ustalenie, czy sylwetka kota jest poprawna. Skala BCS to skala od 1 do 9, gdzie idealna kondycja i sylwetka to 5. Poniżej 5 mówimy o niedowadze, powyżej o nadwadze i otyłości.

BCS – jak ocenić sylwetkę kota?

Określając BCS kota, należy spojrzeć na sylwetkę kota z boku oraz lotu ptaka. Kot w idealnej kondycji, o idealnej sylwetce, posiada minimalną tkanką tłuszczową na brzuchu, a jego żebra są dobrze wyczuwalne (pokryte cienką warstwą tłuszczu). Od góry przypomina on klepsydrę – widoczne jest delikatne wcięcie za żebrami – można powiedzieć, że posiada wcięcie w talii. U kotów z nadwagą i otyłością, sylwetka staje się dużo bardziej okrągła, a żebra przestają być wyczuwalne przy palpacji (nie da się ich policzyć lub są w ogóle niewyczuwalne). Również przesuwając dłonią po grzbiecie kota, niemożliwe lub ciężkie jest wyczucie kręgosłupa kota. Tłuszcz odkłada się zarówno w obszarze brzucha, ale także na dolnej części pleców. Linia brzucha u kotów otyłych będzie znajdować się na wysokości klatki piersiowej lub nawet niżej (prawidłowo powinna być lekko podniesiona), a talia będzie niezauważalna.

Konsekwencje zdrowotne otyłości u kota

Otyłość u kota nie pozostaje bez skutków dla jego organizmu. Zwiększona ilość tkanki tłuszczowej wpływa na wiele układów, a także zwiększa ryzyko przeprowadzania zabiegów w znieczuleniu i ich stopień trudności. Otyłość u kota to konsekwencje między innymi takie jak:

• cukrzyca typu II, w której organizm wciąż produkuje insulinę, ale nie wywołuje ona prawidłowego efektu;
• choroby skóry, począwszy od łupieżu (spowodowanego niemożnością utrzymania przez kota normalnej pielęgnacji), a skończywszy na kocim trądziku i stanach zapalnych;
• choroba zwyrodnieniowa stawów, które przy otyłości są nadmiernie obciążone,
• zwiększone ryzyko wystąpienia kamieni moczowych, co wynika ze zmniejszonej aktywności i rzadszego oddawania moczu;
• wysokie ciśnienie krwi i progresja chorób serca.

Otyłość u kota wpływa także na jego ogólne samopoczucie. Koty z otyłością szybciej się męczą, maleje ich aktywność fizyczna. Wtórnie do otyłości mogą pojawić się problemy z perystaltyką jelit i układem pokarmowym.

Jakie choroby mogą prowadzić do otyłości u kota?

Tak samo jak u ludzi, u kotów istnieją choroby, które mogą prowadzić do otyłości. I tak na przykład otyłość brzuszna u kota może być skutkiem zespołu Cushinga, w którym dochodzi do nadmiernej produkcji kortyzolu. Gruby i obwisły brzuch jest często jednym z charakterystycznych objawów tego schorzenia. Za nadwagą może także stać niedoczynność tarczycy, chociaż jest ona generalnie bardzo rzadko obserwowana u kotów.

Warto także zauważyć, że wielokrotnie problem otyłości i inne współistniejące problemy, takie jak choroby serca czy artretyzm, tworzą błędne koło. Jeśli kot ma chore serce, będzie szybciej się męczył, a więc jego aktywność spadnie. Spadek aktywności będzie predysponował do otyłości, która z kolei będzie pogarszać chorobę serca. Podobnie w przypadku zapalenia stawów. Kot dla którego poruszanie się jest źródłem bólu będzie znacząco mniej aktywny. To może prowadzić do wzrostu masy ciała, a to z kolei będzie sprawiać, że stawy będą jeszcze bardziej obciążone i ból będzie się zwiększał.

Dlaczego profilaktyka jest tak ważna?

O wiele łatwiej jest zapobiegać otyłości u kotów niż ją leczyć. Już od samego początku posiadania kota, należy przykładać należytą wagę do prawidłowo zbilansowanej diety oraz zachęcać kota do aktywności fizycznej poprzez zabawę i urozmaicone środowisko. Kluczowa jest także uważna obserwacja kota i regularne badania, które pozwolą wykryć wcześniej wszelkie schorzenia i zaburzenia, które mogłyby prowadzić do rozwinięcia się nadwagi, a potem otyłości.