Nerki są organem, który jest niezwykle ważny w organizmie naszego czworonoga. Tak jak u ludzi, są głównym narządem odpowiedzialnym za usuwanie toksyn z organizmu i niepotrzebnych produktów metabolicznych. Są również odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowego stężenia elektrolitów i wody w organizmie, a także pomagają kontrolować ciśnienie krwi oraz wspomagają metabolizm wapnia. Jednym z ich ważniejszych zadań jest wytwarzanie hormonu erytropoetyny, który jest odpowiedzialny za wytwarzanie czerwonych krwinek. Co się dzieje, jeśli nerki nie pracują prawidłowo?

Co to jest niewydolność nerek?

W sytuacji, kiedy nerki przestają funkcjonować prawidłowo, we krwi zaczynają gromadzić się toksyny, które powodują zatruwanie całego organizmu. Jeśli zaburzenie pracy nerek nie zostanie wykryte wystarczająco wcześnie, to prowadzi one do niewydolności nerek. Rozróżniamy dwa rodzaje niewydolności nerek- ostrą i przewlekłą.

Ostra niewydolność nerek

Jest stanem bardzo nagłym. Pojawia się zaledwie po kilku godzinach lub dniach od rozpoczęcia działania czynnika wywołującego. Czynnikiem takim mogą być toksyny (np. metale ciężkie, glikol etylenowy), niektóre leki oraz infekcje bakteryjne. Ostra niewydolność nerek jest skutkiem nagłego obniżenia ciśnienia krwi (alergia, wstrząs, udar cieplny), silnych wymiotów i biegunek, zapalenia trzustki. Jeśli zareagujemy odpowiednio wcześnie i rozpoczniemy leczenie, to jesteśmy w stanie przywrócić nerki do wcześniejszej sprawności. Niepokojącymi objawami, które mogą zwrócić naszą uwagę, są:

• silne osłabienie
• biegunka i wymioty
• spowolnienie pracy serca
• zaprzestanie wydalania moczu
• drgawki
• zapach z jamy ustnej podobny do zapachu moczu
• owrzodzenie jamy ustnej i języka

Jeśli zaobserwujemy u naszego psa którekolwiek z tych objawów, musimy niezwłocznie udać się do lekarza weterynarii. Im później rozpoczniemy leczenie, tym będziemy w stanie w mniejszym stopniu przywrócić nerki do pełnej sprawności. Niezauważona ostra niewydolność nerek może doprowadzić do śmierci zwierzęcia.

Przewlekła niewydolność nerek

Ten rodzaj niewydolności nerek występuje najczęściej u psów powyżej 8 roku życia. Wynika to z tego, że wraz z wiekiem zmniejsza się liczba nefronów, z których zbudowane są nerki, przez co są one słabsze i bardziej narażone na choroby. Jednak są rasy, które genetycznie predysponowane są do występowania u nich problemów z nerkami, np.:

• cocker spaniel
• shar pei
• lhasa apso
• shih tzu
• angielski foxhound
• Alaskan malamut
• chow chow
• sznaucer miniaturowy
• pudel
• doberman
• golden retriver
• beagle
• owczarek niemiecki
• samojed

Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania psa na przewlekłą niewydolność nerek są przewlekłe choroby (np. cukrzyca), choroby nowotworowe, czy też zaburzenia w pracy układu odpornościowego.

Mało oczywistą przyczyną wystąpienia tej niewydolności może być nieodpowiednia dieta. Jeśli przez całe życie karmimy psa pokarmem, w którym zawarta jest duża ilość fosforu, białka i sodu to zwiększamy prawdopodobieństwo wystąpienia problemów z nerkami.

W przypadku tej niewydolności objawy pojawiają i nasilają się stopniowo. Pierwszymi niepokojącymi sygnałami, które powinny dać nam do myślenia, że coś dzieje się z naszym psem może być wzmożona ilość pobieranej wody i większa ilość wydalanego moczu. Pies z dnia na dzień może stać się mniej aktywny, osłabiony i apatyczny, a także zacząć tracić na wadze. Do tego mogą dochodzić biegunki, wymioty i nieprzyjemny zapach z pyska. W zaawansowanych przypadkach zaczynają pojawiać się zaburzenia w koordynacji ruchowej.

Nie należy ignorować żadnych objawów i usprawiedliwiać ich wiekiem psa, który „ma prawo być mniej aktywny”.

Diagnozowanie przewlekłej niewydolności nerek

W sytuacji, gdy udamy się do lecznicy weterynaryjnej z naszymi przypuszczeniami, najważniejszy będzie szczegółowy wywiad, który przeprowadzi z nami lekarz. Należy wtedy opisać wszystkie niepokojące objawy i zachowania, które występowały w ostatnim czasie u naszego pupila, a także zmiany w jego sposobie żywienia czy stylu życia. W następnym etapie lekarz weterynarii przeprowadzi badanie kliniczne (osłuchanie, zmierzenie temperatury itd.) i zleci obowiązkowe wykonanie badania moczu, krwi oraz USG nerek. Jeśli po tych badaniach lekarz będzie miał wątpliwości co do ostatecznej diagnozy, to skieruje pacjenta na biopsję lub RTG nerek.

Wczesne zdiagnozowanie PNN i dobranie skutecznego leczenia może wydłużyć życie naszego psa o dobre kilka lat i oszczędzić mu bólu.

Jak leczyć przewlekłą niewydolność nerek?

Tak jak jesteśmy w stanie całkowicie wyleczyć ostrą niewydolność nerek, tak przewlekła musi zostać z naszym psem do końca życia. Nie została jeszcze wymyślona skuteczna metoda, która pozwala na przywrócenie funkcji nefronom, które zostały już uszkodzone. Jesteśmy w stanie tylko wspomagać organizm i kontrolować dalsze postępowanie choroby.

Organizm wspomagamy poprzez podawanie kroplówek, które oczyszczają organizm z toksycznego mocznika. Wysoki poziom mocznika w organizmie może powodować wymioty i ból, więc często podaje się psu leki przeciwwymiotne i przeciwbólowe. Zaleca się też podawanie leków zmniejszających ilość fosforu i podnoszących poziom potasu, ponieważ przy niewydolności nerek w większości przypadków dochodzi do nadmiernego gromadzenia się fosforu i niedoborów potasu.

Nieuniknione będzie również wprowadzenie stałych leków do codziennego podawania, które odpowiednio dobierze lekarz weterynarii. W bardzo zaawansowanych przypadkach konieczne będzie wykonywanie dializy.

Dieta psa z przewlekłą niewydolnością nerek

W leczeniu niewydolności nerek niezwykle ważną rolę odgrywa dieta psa. W diecie dla nerkowców powinniśmy skupić się ograniczeniu białka. Procentowa zawartość tego składniku w karmie powinna wynosić niezbędne minimum. Nadmiar białka w pożywieniu jest przekształcany w trakcie procesu przemiany materii w mocznik i składniki azotowe. Nieprawidłowo pracujące nerki nie są w stanie ich całkowicie wydalić, dlatego zostają one w organizmie i powodują ciągłe zatruwanie organizmu.

Kolejną ważną cechą karmy dla nerkowców jest zawartość składników, które wspomagają ochronę układu naczyniowego. Mają one za zadanie wspieranie filtracji składników w nerkach. Warto również zwrócić uwagę na ilość fosforu, ponieważ przy PNN dochodzi do nadmiernego odkładania się fosforu w organizmie.

Na rynku jest dostępnych wiele zbilansowanych karm dla psów z problemami z nerkami. Jednak każde wprowadzenie karmy musimy skonsultować z lekarzem weterynarii, który prowadzi naszego psa od początku zdiagnozowania choroby.

Rokowania w przypadku wykrycia przewlekłej niewydolności nerek

Przewlekła niewydolność nerek jest chorobą, której nie jesteśmy w stanie całkowicie wyleczyć. Za pomocą leków, specjalistycznej diety i innych pomocy weterynaryjnych możemy spowolnić jej postępowanie i zlikwidować jej niektóre objawy, ale pies nigdy nie wróci już do pełnego zdrowia.

Przy bardzo wczesnym wykryciu choroby pies szczęśliwie przeżyje jeszcze kilka dobrych lat. Niestety przypadki, jakie są diagnozowane to zazwyczaj już zaawansowane stadium choroby. Kiedy właściciel zgłasza się ze swoim psem do weterynarza z bardzo niepokojącymi objawami, zazwyczaj 75% nerek jest już zniszczone. W takim przypadku jesteśmy w stanie przedłużyć życie zwierzęcia zaledwie o 2-6 miesięcy (zależy to od jego wieku oraz kondycji organizmu).

Dlatego najważniejsza jest profilaktyka. Kontrolne badania moczu i krwi powinny być wykonywane najlepiej dwa razy w roku (minimum raz), a usg narządów wewnętrznych minimum raz na rok. Przy starszym psie takie badania kontrolne należy wykonywać jeszcze częściej. Odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza da nam dużo więcej szansy na długie życie naszego psa bez bólu.