To w jaki sposób kot jest żywiony ma ogromne znaczenie dla jego zdrowia i dobrego samopoczucia. Nie wszystkie futrzaki tolerują gotową karmę, którą można kupić w sklepie zoologicznym. W takim przypadku warto jest rozważyć samodzielne przygotowywanie posiłków swojemu pupilowi. Na tym opiera się dieta BARF, która cieszy się coraz większą popularnością w gronie kocich właścicieli. Na czym ona polega? Czy jest zdrowa i czy warto ją zastosować?

Czym właściwie jest BARF?

Dieta BARF (z ang. Biologically Appropriate Raw Food – biologiczne odpowiednie surowe jedzenie lub Bones And Raw Food – kości i surowa żywność) to filozofia żywienia, której twórcą jest australijski lekarz weterynarii dr Ian Billinghurst. Zakładał on, że dieta naszych podopiecznych powinna być w jak największym stopniu zbliżona do ich dzikich przodków, a co za tym idzie składać się przede wszystkim z surowego mięsa. Uzupełnienie stanowią podroby, kości, czasem warzywa i owoce, a także suplementy.

Podstawowe zasady diety BARF

• BARF dla kotapowinien składać się wyłącznie z nieprzetworzonej żywności. Głównymi składnikami tej diety powinny być surowe mięso i kości, a także podroby.
• Koty nie powinny być karmione tylko i wyłącznie jednym rodzajem mięsa. Zaleca się mieszanie przynajmniej czterech gatunków, gdyż ważne jest zapewnienie zwierzęciu pewnej różnorodności.
• W diecie BARF jedyne źródło węglowodanów mogą stanowić świeże warzywa i owoce, podawane w niewielkich ilościach jako dodatek.
• W BARF-ie powinny znajdować się również tłuszcze oraz jaja. Ważną rolę odgrywają także suplementy diety (przede wszystkim tauryna, której koty nie umieją same syntezować), uzupełniające zasoby potrzebnych składników odżywczych.
• BARF zakłada, że każdy zwierzak jest inny, zatem układanie jadłospisu oraz dawkowanie powinno być dobierane indywidualnie do potrzeb mruczków.
• Właściciele kotów odżywiających się BARF-em powinni nieustannie obserwować zachowanie i samopoczucie swoich pupili oraz regularnie udawać się z nimi do lekarza weterynarii w celu wykonania rozszerzonych testów morfologii krwi. Dzięki temu będą mieć pewność, że zwierzę żywi się prawidłowo i nie cierpi na żadne niedobory składników odżywczych.
• Stosowanie diety BARF dla kota nie zwalnia właściciela do regularnego odrobaczania swojego kota – zarówno w tej jak i każdej innej diecie istnieje ryzyko zakażenia pasożytami.

Skład diety BARF

Nie tak łatwo zadowolić kota w kwestii jedzenia – jest to zwierzę o szczególnych upodobaniach względem smaku i tekstury pokarmu choć, co ciekawe, nie odczuwa on smaku słodkiego. Zwierzę to zaliczane jest do mięsożerców obligatoryjnych. W przeciwieństwie do psa jego organizm nie jest w stanie samodzielnie syntezować niektórych związków chemicznych takich jak tauryna czy kwas arachidonowy ani pobierać substancji odżywczych z pokarmu roślinnego. Jego układ pokarmowy nie jest też przystosowany do trawienia dużych ilości węglowodanów.

Główne składniki w diecie BARF to przede wszystkim nieprzetworzone produkty pochodzenia zwierzęcego – mięso (którego procentowo w diecie kota jest znacznie więcej niż w diecie psa), kości oraz podroby, które bezwzględnie należy podawać bez żadnej obróbki termicznej. Zapewniają one odpowiednią ilość białka, tłuszczu, witamin, a także innych składników mineralnych, potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu zwierzęcia. Posiłki kota powinny być urozmaicane o niewielkie porcje dodatków w postaci surowych warzyw czy owoców, a także odpowiednią dawkę suplementów (zwłaszcza tauryny), jaj oraz rybich tłuszczów bogatych w kwasy omega-3 i 6.

Istotne jest, by dawki poszczególnych składników były indywidualnie dobierane do potrzeb futrzaka. Te ogólnie przyjęte w diecie BARF dla kota prezentują się w sposób następujący:

• 80-85% – mięso,
• 10-15% – podroby i kości,
• 0-5% – dodatki (warzywa, owoce, suplementy).

Wszystkie składniki należy ze sobą zmieszać, podzielić na porcje i zamrozić, po czym kolejno rozmrażać i podawać w regularnych odstępach czasowych.

Mięso

Dobrze, by w kocim menu znalazło się mięso zarówno zmielone jak i pokrojone w kawałki, które wywiera dobry wpływ na stan uzębienia zwierzęcia (gryzienie i żucie surowego mięsa pomaga w oczyszczaniu powierzchni zębowych kota i zapobiega powstawaniu kamienia nazębnego). Ważne jest, by zapewnić pupilowi pewną różnorodność pokarmową, dlatego zaleca się, by podawać mu mięso pochodzące przynajmniej od 4 gatunków.

Podroby

Kolejnym składnikiem BARF-u dla kota są podroby. Również w ich przypadku dobrze jest serwować kilka rodzajów jednocześnie. Można je podawać w różnych proporcjach z wyjątkiem wątroby – ze względu na dużą zawartość witaminy A i D, które łatwo przedawkować.

Kości

Z pewnością istotną rzeczą jest to, by zapewnić pupilowi odpowiednią dawkę wapnia i fosforu. Oba te pierwiastki można znaleźć w kościach, choć nie należą do najistotniejszych składników diety BARF dla kota. Jeśli zwierzę nie radzi sobie z ich spożywaniem – nic nie szkodzi. Dobrym zamiennikiem w takiej sytuacji okażą się być sproszkowane skorupki jaj w ilości 2 łyżeczek na kg mięsa.

Warzywa i owoce

Świeże warzywa i owoce również wchodzą w skład diety BARF dla kota, choć mogą zostać całkowicie pominięte. Są one dobrym źródłem błonnika pokarmowego, który odpowiada za oczyszczanie jelit z resztek pokarmowych, usprawnianie ich pracy oraz zapobieganie problemom trawiennym u zwierzęcia.

Trzeba pamiętać o tym, że ilość warzyw i owoców jest ściśle ograniczona. Z jadłospisu kategorycznie należy wykluczyć produkty takie jak winogrona czy rodzynki (mogą poważnie uszkodzić nerki zwierzęcia), awokado, rabarbar, fasolę, czosnek, cebulę, brzoskwinię i morele. Natomiast jabłka można podawać jedynie bez pestek.

Suplementy

W diecie naszego pupila powinny znaleźć się także suplementy, które zapewniają kotu wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Najważniejszym z nich jest tauryna, której niedobór może być bardzo groźny dla zwierzęcia – niedobór prowadzi do chorób serca czy zaburzeń widzenia, natomiast u młodych kociąt – niedorozwoju mózgu i układu nerwowego. Inne suplementy to m.in.:

• skorupki jaj (wapń);
• drożdże browarnicze (witaminy z grupy B);
• suszona hemoglobina (żelazo);
• algi morskie (jod);
• oleje rybne np. z łososia (omega-3 i 6);
• probiotyki (dodatkowa ochrona jelit).

Należy pamiętać o dwóch bardzo ważnych rzeczach jeśli chodzi o kwestię suplementacji:

• suplementy dla kota powinny być stosowane zgodnie z informacją zamieszczoną na etykiecie opakowania;
• kotom nie należy podawać suplementów przeznaczonych dla ludzi, gdyż mogą one zawierać substancje dla nich szkodliwe.

Zalecane badania przed wprowadzeniem diety BARF

Przed wprowadzeniem „surowej diety” dobrze jest udać się z kotem do lekarza weterynarii w celu wykonania badań krwi obejmujących rozszerzoną morfologię, ALAT, poziom sodu, potasu, magnezu, wapnia, fosforu i żelaza. Przy okazji warto wykonać także podstawowe badanie moczu, a wszystko po to, by ocenić stan zdrowia zwierzaka i zdobyć dane, do których będzie można odnieść się po zastosowaniu diety BARF.

Dawkowanie

W diecie BARF ustalanie proporcji i dawkowania poszczególnych składników w jadłospisie jest rzeczą kluczową, gdyż zależy od jego wieku, trybu życia i wagi. Zakłada się, że dawka pokarmowa dla kota powinna stanowić od 3 do 5% masy ciała zwierzęcia – przykładowo dzienna porcja dla futrzaka ważącego 5 kg zawiera od 150 do 250g mieszanki BARF. Należy bacznie obserwować samopoczucie oraz ewentualne zmiany w wadze naszego pupila, aby mieć pewność czy wielkości posiłków są do niego odpowiednio dobrane.

Jak wygląda wprowadzenie diety BARF dla kota?

Mimo tego, że „surowa dieta” składem w jak największym stopniu przypomina sposób żywienia dzikich przodków kota, to nie każdy z łatwością na nią przejdzie. Zbyt szybka i drastyczna zmiana jadłospisu może spowodować u zwierzęcia poważne dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Poza tym kot jest dość wybredny w kwestii jedzenia, zatem kluczowa jest cierpliwość. Dobrym pomysłem jest najpierw zamienić poprzednią karmę na wysokomięsną, bezzbożową i powolne dokładanie mieszanki BARF.

Wprowadzenie nowej karmy

Aby zwierzę bezproblemowo przeszło z jednego sposobu żywienia na inny należy mieszać starą karmę, do której kot jest przyzwyczajony, z nową. Dobrze jest zacząć od małych dawek i stopniowo dokładać większe ilości. Równocześnie trzeba pamiętać o tym, by kot pił więcej wody. Aby o to zadbać można porozstawiać miski z wodą w różnych pokojach lub zainwestowanie w fontannę, gdyż niektóre futrzaki preferują picie wody bieżącej.

Wyuczenie jedzenia o stałych porach

Aby ułatwić przestawienie kota na nowy sposób żywienia dobrze jest nauczyć go jeść o określonych porach dnia. W tym celu należy zrezygnować ze stałego dostępu zwierzęcia do suchej karmy i wprowadzić 2-3 posiłki dziennie. Kot nieco głodny będzie oczekiwał na posiłek i dzięki temu łatwiej będzie go przestawić na nową karmę.

Wprowadzenie mięsa do jadłospisu

Kiedy zwierzę zjada 2-3 posiłki dziennie złożone z mokrej karmy, można zacząć wprowadzać mięso do jego jadłospisu – na początek gotowane, najlepiej drobiowe. Należy to robić powoli stopniowo zwiększając jego ilość w posiłkach. W momencie, gdy wszystkie porcje będą składały się wyłącznie z mięsa bez problemów gastrycznych u kota, będzie można zacząć gotować je coraz krócej aż w końcu będzie jedynie sparzone.

Wprowadzenie surowego mięsa

Wprowadzanie surowego mięsa do diety opiera się na tym schemacie co wprowadzanie mięsa w ogóle – najpierw po trochu w mokrej karmie aż posiłki będą sią składać wyłącznie z niego. Niektóre koty preferują mięso nieco zmielone, a inne większe kawałki. Dobrą metodą jest początkowe „przemycanie” mięsa tylko w jednym posiłku, którego kot najbardziej wyczekuje. Z czasem można zacząć modyfikować tę porcję, wprowadzając inne rodzaje mięs oraz podrobów. Dobrze jest jednak pozostawić dwa posiłki opierające się na karmie mokrej, by nabrać pewności, że ten mięsny kotu odpowiada i czuje się po nim dobrze.

Mieszanka BARF

Z czasem należy modyfikować posiłek mięsny w taki sposób, aby zaczął przypominać składowo typową mieszankę BARF. Kiedy jedna porcja będzie w 100% „surowa”, można zacząć zmieniać kolejne posiłki składające się z mokrej karmy.

Czy warto przejść na dietę BARF?

Jak każda dieta, BARF również posiada swoje wady i zalety. Z pewnością jest to rodzaj żywienia, który nie nadaje się dla każdego zwierzaka, a od właściciela wymaga sporej wiedzy, zaangażowania i dużego nakładu pieniędzy.  Dlatego też przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu diety BARF u kota należy wziąć pod uwagę to, czy będzie ona odpowiednia zarówno dla pupila jak i jego opiekuna.

Zalety diety BARF dla kota:

• wysoka kontrola jakości produktów zawartych w diecie kota;
• wysoka zawartość składników odżywczych;
• pozytywny wpływ na stan uzębienia i wygląd dziąseł zwierzęcia;

Wady diety BARF dla kota:

• wymaga od właściciela dużej wiedzy na temat żywienia kotów;
• czasochłonna i wymagająca dużego zaangażowania;
• wysokie koszty;
• obarczona ryzykiem zakażenia patogenami bytującymi w surowym mięsie.

Podsumowanie

Stosowanie „surowej diety” u kota z pewnością nie jest łatwe. Zadanie to wymaga od właściciela wielu rzeczy – dużo zaangażowania, odpowiedniej wiedzy z dziedziny kociego żywienia, a także umiejętności w komponowaniu zbilansowanych posiłków. Dieta BARF budzi u wiele kontrowersji, wśród których najczęściej pojawia się temat zakażenia bakteryjnego i pasożytniczego u zwierzęcia. Mimo to BARF cieszy się coraz większą popularnością wśród kocich właścicieli, gdyż układanie odpowiednio zbilansowanych posiłków indywidualnie do potrzeb swojego pupila równa się ze 100% pewnością co do ich składu. Dzięki temu kot będzie miał zapewnione to co najlepsze i będzie mógł cieszyć się dobrym zdrowiem przez długie lata.