Border collie może się pochwalić zaszczytnym mianem najinteligentniejszej rasy psów na świecie. Jest to bez wątpienia ogromna zaleta, znacznie zwiększająca podatność czworonoga na szkolenie. Jednakże, sprawia ona również, iż border collie potrzebuje doświadczonego i odpowiedzialnego właściciela, który będzie w stanie pokryć jego zapotrzebowanie na bodźce umysłowe oraz zaspokoić chęć nauki tego wybitnego psiego umysłu. Wówczas, taki właściciel z pewnością zyska wesołego, przyjaznego i kochającego dzieci psiego towarzysza.

Border Collie – wygląd i opis rasy

• Kraj pochodzenia: Wielka Brytania
• Użytkowanie: pies pasterski, podlega próbom pracy.
• Klasyfikacja wg FCI: grupa 1 (psy pasterskie i zaganiające), sekcja 1 (psy pasterskie). Należy do typu wilkowatego.
• Ogólne wrażenie: o harmonijnej budowie, wytrzymały, o lekkim chodzie. Chętnie współpracujący z człowiekiem, inteligentny, żywy, energiczny oraz bystry.
• Głowa: o szerokiej czaszce, słabo zaznaczonym guzie potylicznym oraz wyraźnym stopie. Nos czarny lub czekoladowy (w przypadku osobników o umaszczeniu czekoladowym lub czerwonym) oraz szerokich nozdrzach, uzębienie mocne, kompletne oraz o zgryzie nożycowym, oczy średniej wielkości, szeroko rozstawione, brązowe lub niebieskie (u osobników o umaszczeniu marmurkowym). Uszy również szeroko rozstawione i średniej wielkości.
• Szyja: muskularna, długa, o łukowatym kształcie.
• Tułów: o umięśnionych lędźwiach oraz głębokiej i szerokiej klatce piersiowej; przewyższa długością wysokość w kłębie.
• Ogon: długi, gęsto owłosiony, jego koniec zakręca ku górze.
• Kończyny: równoległe, mocne, odpowiednio kątowane.
• Chód: swobodny, lekki oraz płynny.
• Sierść: krótka lub średniej długości, owłosienie gęste, dosyć twarde, z obecnym obfitym podszerstkiem. Obecność portek, grzywy oraz piór w okolicy ogonowej. Owłosienie najkrótsze w rejonie stawu skokowego.
• Maść: dopuszczalne umaszczenie obejmuje ponad 100 różnych barw, ale nigdy z przewagą koloru białego. Niektóre z tych umaszczeń to:
  – czarno białe (najbardziej popularne)
  – czarno biały z podpaleniami (tricolor)
  – czerwony tricolor)
  – niebiesko-biały z podpaleniami
  – niebiesko- biały
  – czekoladowy
  – czekoladowo-biały z podpaleniami
  – niebieski marmurkowy
  – niebieski marmurkowy z podpaleniami
  – jasnoszary marmurkowy
  – liliowo- biały
  – liliowo-biały marmurkowy
  – liliowo- biały z podpaleniami
• Wysokość w kłębie: 50-55 cm (psy), 47-52 cm (suki)
• Masa ciała: 15-20 kg (psy), 12-18 kg (suki)
• Rozmiar: średni
• Wyróżniamy linię border collie hodowanych w Nowej Zelandii- są to psy o cięższej budowie, oraz typ angielski- psy lżejsze. Uważa się także, że również zwierzęta wystawowe odznaczają się delikatniejszą sylwetką w porównaniu z osobnikami pracującymi.
• Do niedopuszczalnych wad zalicza się wszelkie nieprawidłowości anatomiczne, które uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie zwierzęcia oraz znacząco wpływają na jego wygląd, a także niektóre zaburzenia behawioralne, takie jak nadmierna lękliwość lub agresja.

Border Collie – temperament oraz usposobienie

Jak już wspomniano, przedstawiciele omawianej rasy to niezwykle mądre, inteligentne oraz bystre zwierzęta. Z reguły nie wykazują one tendencji do dominacji, są stosunkowo uległe, przyjaźnie nastawione oraz uwielbiają współprace z człowiekiem. Dobrze dogadują się z dziećmi oraz innymi zwierzętami (w tym kotami). Niemniej, ze względu na ich silny instynkt pasterski oraz chęć “zaganiania stada”, nie należy pozostawiać border collie sam na sam z małym dzieckiem bez jakiegokolwiek nadzoru.

Psy tej rasy cechuje duże zapotrzebowanie na ruch oraz wysiłek angażujący umysł, dlatego ich właściciel powinien być osobą aktywną fizycznie oraz zapewniać zwierzęciu wystarczającą ilość umysłowej stymulacji.

Przedstawiciele tej rasy są bardzo uważni i czujni, border collie nie wykazuje jednak tendencji do bezsensownego lub nadmiernego szczekania. W razie potrzeby będzie informował swojego właściciela o potencjalnym zagrożeniu, nie powinniśmy jednak pokładać w nim dużej nadziei, jeżeli chodzi o predyspozycje obronne.

Border Collie – zdrowie i średnia długość życia

Chorobami, do których predyspozycje wykazują psy rasy border collie, są:

• Anomalia oczu Collie (CEA)- choroba obejmuje dwie struktury oka- siatkówkę oraz naczyniówkę. Może objawiać się poprzez pogorszenie widzenia wzroku (aż do całkowitej ślepoty) oraz krwotoki w obrębie gałki ocznej zwierzęcia. Jest chorobą nieuleczalną, a badania w jej kierunku powinny być przeprowadzane u szczeniąt w wieku 6-7 tygodni.
• Cereidolipofuscynozy neuronalne (CL)- choroba spichrzeniowa, atakująca komórki mózgowe. Jest ona wynikiem braku lub znacznego niedoboru enzymu mającego za zadanie usunąć z organizmu określone produkty przemiany materii- kwaśnej sfingomielinazy. W efekcie, produkty te zaczynają gromadzić się w centralnym układzie nerwowym, prowadząc do rozwoju określonych objawów klinicznych. Zaliczamy do nich zaburzenia behawioralne (na przykład lęk, agresję, demencję, dezorientację), zaburzenie funkcji motorycznych (ataksję, drgawki, trudności w poruszaniu się), a także wymioty, nadmierne pragnienie, zaburzenia świadomości, nadmierne łaknienie, czy nadwrażliwość na dotyk. Choroba postępuje w szybkim tempie i zwykle kończy się śmiercią zwierzęcia w przeciągu 3 lat od diagnozy.
• Trapped Neutrophil Syndrome (TSN)- śmiertelna choroba, spotykana jedynie u przedstawicieli omawianej rasy. Podczas tego schorzenia, neutrofile są prawidłowo produkowane przez szpik kostny, następuje jednakże zaburzenie ich dalszego transportu do krwi zwierzęcia. Wynikiem takiej zależności jest znaczne obniżenie odporności psa- jego organizm nie jest w stanie zwalczać nawet najmniejszych infekcji. Większość szczeniąt cierpiących na powyższe schorzenie nie dożywa szóstego miesiąca życia.
• Dysplazja stawów biodrowych- schorzenie polegające na nieprawidłowej budowie panewki biodrowej wspomnianego stawu. Prowadzi to do nadwichnięcia głowy kości udowej, rozwoju stanu zapalnego tej okolicy oraz powstania elementów wytwórczych w jej obrębie. Choroba ta jest źródłem dużego bólu u zwierzęcia oraz w dużym stopniu obniża komfort jego funkcjonowania.

Ważne jest więc, aby decydując się na zakup szczenięcia hodowlanego, upewnić się iż rodzice danego osobnika zostali przebadani w kierunku wyżej wspomnianych chorób.

Do innych chorób, które stosunkowo często występują u border collie, zaliczamy:

• Osteochondrozę- zaburzenie kostnienia, prowadzące do powstawania zmian w obrębie danego stawu, bolesności wspomnianej okolicy oraz kulawizny zwierzęcia.
• Zapaść powysiłkową- wrodzona choroba, której objawy występują niedługo po intensywnym wysiłku fizycznym; należy do nich niedowład tylnych kończyn oraz zaburzenie równowagi. Zwykle zwierzę wraca do normalnego stanu w przeciągu pół godziny, czasem jednak poważne ataki mogą skończyć się nawet zgonem pacjenta.
• Padaczkę- zaburzenie czynności mózgu, której efektem jest występowanie napadów drgawkowych.

Średnia długość życia border collie wynosi 12-16 lat, co świadczy więc o ich długowieczności.

Border Collie – jak wygląda pielęgnacja?

Na utrzymanie psa border collie składa się kilka kroków pielęgnacyjnych, do których należy:

• Regularne wyczesywanie sierści (na ogół dwa razy w tygodniu lub codziennie w okresie linienia)- dzięki temu możemy pozbyć się brudu, martwego włosa oraz zapobiec tworzeniu się kołtunów w obrębie sierści zwierzęcia. Pozwala nam to również kontrolować stan sierści oraz skóry zwierzęcia oraz w miarę wcześnie zauważyć obecność ewentualnych ektopasożytów
• Regularne podcinanie pazurów
• Regularne opróżnianie gruczołów okołoodbytowych, jeżeli zajdzie taka potrzeba (objawem przepełnienia wspomnianych gruczołów może być charakterystyczny zapach, saneczkowanie zwierzęcia oraz wzrost jego zainteresowania okolicą odbytu)
• Kontrolowanie stanu uszu oraz oczu psa
• Dbanie o higienę jamy ustnej zwierzęcia, regularne czyszczenie uzębienia oraz systematyczne wizyty u lekarza weterynarii, który oceni stan zębów fachowym okiem
• Dostarczanie zwierzęciu odpowiedniej dawki ruchu oraz pracy umysłowej
• Zapewnienie psu dużej ilości świeżej wody
• Regularne, profilaktyczne wizyty u lekarza weterynarii
• Systematyczne odrobaczanie, szczepienie i ochrona zwierzęcia przed ektopasożytami

Border Collie – jak żywić psa tej rasy?

Gama dostępnych na rynku psich pokarmów jest w obecnych czasach niezwykle szeroka, stąd wiele właścicieli może poczuć się przytłoczonych, gdzie przychodzi im wybrać najlepszą karmę dla swojego psa. Opiekun może bowiem zdecydować się na pokarm suchy, mokry, monobiałkowy, jedzenie domowe lub dietę opartą na surowych składnikach (tak zwany BARF). Przede wszystkim należy jednak pamiętać, aby wybrany pokarm dostarczał zwierzęciu wszelkich niezbędnych składników odżywczych oraz pokrywał jego dobowe zapotrzebowanie kaloryczne. Do najważniejszych elementów pokarmowych należą oczywiście białka zwierzęce, pozyskiwane z mięsa wysokiej jakości. Dodatkowo, pełnoporcjowe pożywienie powinno dostarczać psu szeregu niezbędnych do rozwoju witamin oraz składników mineralnych, a także nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz- w przypadku ryzyka wystąpienia dysplazji stawów biodrowych- substancji chondroprotekcyjnych pod  postacią glukozaminy oraz chondroityny. Ponadto, dobry jakościowo pokarm jest produktem naturalnym, pozbawionym takich składowych, jak ulepszacze smaku, aromaty, konserwanty, wypełniacze (na przykład pod postacią soi). Powinien być on również produktem bezzbożowym.

Niezależnie od obranej drogi żywieniowej, należy regularnie kontrolować ilość kalorii, które dostarczamy zwierzęciu wraz z pożywieniem. Nie powinna ona przekraczać zalecanej dobowej dawki energetycznej, ponieważ takie działanie może szybko doprowadzić do przekarmienia zwierzęcia oraz rozwinięcia u niego nadwagi. Ważne jest również zapewnienie psu stałego dostępu do czystej, świeżej wody.

Border Collie – jak wychować psa tej rasy?

Border collie, jako pies pasterski, wykazuje olbrzymie zapotrzebowanie na dużą dawkę ruchu. Właściciel psa tej rasy musi być więc gotowy na zapewnienie swojemu podopiecznemu codziennej dawki długich spacerów, zabawy oraz szkoleń opartych na pracy umysłowej. To ostatnie jest dla bordera równie ważne co ruch, z uwagi na jego ponadprzeciętną inteligencję oraz chęć współpracy z człowiekiem.

Border collie świetnie radzi sobie we wszelkich sportach kynologicznych (na przykład frisbee czy agility). Nierzadko szkolony jest również w charakterze psa tropiącego lub psa lawinowego. Sprawdza się również w dogoterapii oraz jako zwierzę pomagające w poszukiwaniu narkotyków.

Decydując się na zakup przedstawiciela omawianej rasy, należy położyć duży nacisk na odpowiednie jego wychowywanie. Konieczna jest nie tylko przeprowadzona odpowiednio wcześnie oraz w poprawny sposób socjalizacja, ale również zapisanie psa do psiego przedszkola lub na chociażby podstawowy kurs posłuszeństwa. Ze względu na wrodzoną bystrość i inteligencję, borderowi równie łatwo jest nabrać dobrych, jak i złych nawyków, dlatego najbardziej odpowiednim właścicielem dla niego byłby doświadczony, konsekwentny oraz stanowczy właściciel.

Border Collie – jak wybrać hodowlę?

Jeżeli po głębokim namyśle zdecydowaliśmy, że border collie jest idealnym psem dla nas, pozostaje pytanie- skąd go wziąć. Oczywiście, możemy zdecydować się na przygarnięcie przeznaczonego do adopcji bezdomnego przedstawiciela powyższej rasy. Co jasne, w takiej sytuacji otrzymamy zwierzę bez rodowodu oraz gwarancji, że dorosły osobnik będzie spełniał wszystkie założenia wzorca ustalonego przez FCI. Jednakże, będziemy mieli szansę podarować dom potrzebującemu czworonogowi i zyskać przyjaciela całkiem za darmo. Należy jednak pamiętać, że takie zwierzę jest zazwyczaj psem po ciężkich doświadczeniach i przejściach, dlatego trudno się dziwić ewentualnym zaburzeniom behawioralnym, które może wykazywać taki osobnik. Jeżeli pragniemy zaadoptować border collie, należy podejść do niego z ogromną dozą cierpliwości i gotowości na długą i żmudną pracę nad behawiorem naszego nowego przyjaciela.

Drugą opcją jest wybranie spośród dostępnych hodowlanych szczeniaków, idealnego towarzysza dla nas. Poszukując psa dla siebie, należy jednak zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:

• Jakie są warunki panujące w hodowli? Jakie wrażenie sprawia hodowca? Czy troszczy się on o swoje psy, krzyżuje je w odpowiedzialny sposób?
• Jak wyglądają rodzice miotu i jakim temperamentem się odznaczają? Czy zostały przebadane w kierunku występujących u tej rasy schorzeń dziedziczonych genetycznie?
• Jak wyglądają szczeniaki, czy rozwijają się prawidłowo i są otoczone odpowiednią opieką oraz profilaktyką weterynaryjną? Jaki jest poziom ich socjalizacji? W jakim wieku planowo będą odłączone od matki?
• Jaki jest koszt zakupu szczenięcia? Czy nie wydaje nam się zbyt niski lub odwrotnie- znacznie wygórowany?

Border Collie – ile kosztuje utrzymanie psa?

Na koszt utrzymania psa rasy border collie składa się wiele różnych czynników, z których cena zakupu rasowego szczenięcia stanowi dopiero ich początek. Niemniej, taki zakup stanowi zazwyczaj wydatek rzędu kilku tysięcy złotych. Do tego należy doliczyć również to, ile kosztuje wyżywienie zwierzęcia, skompletowanie wyprawki dla szczenięcia, kurs posłuszeństwa, profilaktyka weterynaryjna oraz- odpukać- leczenie w razie wystąpienia niespodziewanej choroby.

Ostatecznie, utrzymanie psa border collie może być zadaniem bardzo wymagającym, nie tylko czasowo, ale również finansowo. Należy więc uwzględnić to w momencie, kiedy zastanawiamy się nad przyjęciem nowego zwierzęcia pod swój dach.

Border Collie – historia

Początki rasy datuje się na XIX wiek. Wówczas, na terenie Anglii oraz Szkocji, hodowano pierwsze collie, użytkowane w kierunku psów pasterskich. Przodkowie dzisiejszych borderów trzymani byli nie tylko w hrabstwach- właścicielką kilku z nich była, między innymi, królowa Wiktoria. W latach 70-tych XIX wieku zorganizowano również zawody w zaganianiu owiec, w których brały udział collie. W 1915 roku rasa otrzymała oficjalną nazwę- border collie.

Border Collie – zalety

• Inteligentny
• Łatwo uczy się prawidłowych zachowań
• Przyjazny
• Towarzyski
• Stosunkowo zdrowy i długowieczny
• Dobrze sprawdzi się w wielu psich sportach
• Dobrze dogaduje się z innymi zwierzętami
• Stosunkowo łatwy do ułożenia oraz wychowania
• Lubi pracę z człowiekiem oraz wspólne spędzanie czasu
• Dobrze radzi sobie jako pies pasterski, tropiący oraz wykorzystywany w dogoterapii
• Nie wykazuje skłonności do agresji
• Nie jest szczekliwy, ale odznacza się uważnością oraz czujnością
• Szybko reaguje na komendy oraz nowe bodźce
• Lubi zabawę
• Jest posłuszny

Border Collie – wady

• Łatwo uczy się nieprawidłowych zachowań
• Potrzebuje stanowczego i konsekwentnego właściciela
• Wykazuje bardzo duże zapotrzebowanie na ruch
• Jego sierść cechuje się dosyć wymagającą pielęgnacją
• W okresie linienia gubi dużo sierści
• Jest predysponowany do kilku schorzeń dziedziczonych w sposób genetyczny
• Łatwo się nudzi, potrzebuje częstej stymulacji umysłowej
• Wysoki koszt utrzymania zwierzęcia
• Źle znosi samotność, pozostawiony sam sobie może wykazywać skłonności destrukcyjne
• Nie ma predyspozycji obronnych
• Potrzebuje ściśle określonego planu treningowego
• Przy intensywnych treningach, może rozwinąć problemy z układem kostno-szkieletowym oraz mięśniowym

Border collie – podsumowanie

Podsumowując, border collie będzie idealnym psem dla Ciebie, jeżeli:

• Jesteś osobą aktywną, lubisz ruch i wysiłek fizyczny
• Możesz poświęcić dużo czasu na wspólną zabawę, naukę oraz spacery z psem
• Szukasz psa łagodnego i rodzinnego
• szukasz psa średnich rozmiarów
• Szukasz psa inteligentnego i chętnego do pracy
• Szukasz psa odpowiedniego do uprawiania psich sportów, dogoterapii, zaganiania lub tropienia
• Jesteś finansowo przygotowany na zakup szczenięcia z dobrej i sprawdzonej hodowli oraz późniejsze utrzymanie zwierzęcia
• Nie przeszkadza ci dosyć wymagająca pod względem pielęgnacji sierść czworonoga
• Nie przeszkadza ci linienie psa
• Jesteś doświadczonym psiarzem
• Spędzasz dużo czasu w domu lub możesz zabierać psa do miejsca pracy