Wymiana zębów u psa, to proces który może minąć niezauważony przez właściciela szczeniaka. Czasem jedyną rzeczą, którą na przestrzeni tych kilku miesięcy udaje się zaobserwować opiekunowi związaną z wymianą uzębienia przez pupila to para pogryzionych kapci. Nie zawsze jednak zmiana zębów u psa przebiega tak bezproblemowo. Ocena stanu uzębienia u szczeniaka powinna więc być pod naszą stałą kontrolą, aby w razie potrzeby móc szybko zareagować i udać się z wymagającym pomocy czworonogiem do lekarza weterynarii.

Wymiana zębów u psa – przebieg

Wiele właścicieli zastanawia się, czy u ich pupili także następuje wymiana uzębienia. U psów tak jak u ludzi występuje uzębienie mleczne, które podczas rozwoju osobniczego wymienianie jest na uzębienie stałe. Dlatego ich uzębienie nazywa się difiodontycznym, czyli dwupokoleniowym. Jednak nie wszystkie zęby podlegają wymianie – zarówno pierwszy przedtrzonowiec oraz zęby trzonowe należą do pokolenia monofiodontycznego czyli jednopokoleniowego. Proces wymiany zębów przebiega w następujący sposób – zawiązki zębów stałych powodują mechaniczny ucisk na korzenie zębów mlecznych, przez co dochodzi do zaburzeń w odżywianiu zębów z pierwszego pokolenia, a następnie ich wyparcia z łuku zębowego. Jest to tak zwana pionowa wymiana zębów, która występuje u większości gatunków ssaków.

Kiedy pies wymienia zęby?

Kolejnym pytaniem jakie może sobie zadawać opiekun psa jest kiedy szczeniak wymienia zęby? Szczenięta w momencie narodzin nie mają wyrośniętego uzębienia. Zęby mleczne pojawiają się u nich około 3-4 tygodnia życia. Około 8 tygodnia nasz pupil powinien już mieć komplet mlecznego uzębiania czyli 14 zębów żuchwy oraz 14 zębów szczęki. Proces wymiany zębów następuje w różnym czasie u poszczególnych gatunków zwierząt. Także u psów okres ten może się różnić w zależności od rasy, jak również trzeba wziąć pod uwagę różnice osobnicze. Zwykle wymiana zębów u psów rozpoczyna się jednak około 3 miesiąca życia, a powinno dojść do jej zakończenia około 8 miesiąca życia. Ostatecznie uzębienie stałe powinno składać się z 22 zębów szczęki oraz 20 zębów żuchwy.

Wymiana zębów u psa – zachowanie czworonoga

Wymiana zębów u szczeniaka może przebiegać bez żadnych objawów. Gdy dochodzi do wypadania zębów mlecznych, bardzo rzadko właściciele znajdują je w otoczeniu psa, ponieważ zwykle dochodzi do ich połknięcia przez szczenię podczas jedzenia. Nie jest to jednak niebezpieczne dla naszego pupila. To co może zwrócić naszą uwagę w zachowaniu  czworonoga w okresie wymiany zębów to zwiększona potrzeba gryzienia rzeczy – zarówno stóp i rąk opiekuna jak i zabawek czy innych przedmiotów. Gryzienie wpływa na rozchwianie zębów mlecznych, dzięki czemu ułatwia ich wypadanie.

Wymiana zębów u psa – objawy

Wymianie zębów u psa mogą towarzyszyć różne objawy. Te z nich, które nie powinny wzbudzać naszego większego niepokoju to:

• drażliwość szczeniaka
• brak apetytu
• zaczerwienienie dziąseł
• obrzęk i bolesność dziąseł
• niewielkie krwawienie z okolicy zębodołów

Psy, aby złagodzić wyżej wymienione objawy gryzą i żują napotkane przedmioty, gdyż jest to swego rodzaju masaż dziąseł, który przynosi im ulgę.

Druga grupa objawów, które mogą wystąpić podczas wymiany zębów u psa, to objawy niepożądane – powinny one zwrócić naszą uwagę. Należą do nich:

• przetrwałe zęby mleczne
• zatrzymanie procesu wymiany zębów
• złamanie zęba mlecznego
• wada zgryzu
• biegunka

Przetrwałe zęby mleczne

Przetrwałe zęby mleczne to zęby należące do pierwszego pokolenia zębów, które jednak nie wypadły, mimo że wyrosły już odpowiadające im zęby stałe. Badania podają, że do tego zaburzenia dochodzi nawet u 15% psów. Szczególną uwagę na ich występowanie należy zwrócić w przypadku ras miniaturowych takich jak m.i. shih-tzu, pinczer i yorkshire terrier, gdyż są one predysponowane do jego wystąpienia. Czynniki genetyczne są główną przyczyną odpowiedzialną za pojawienie się przetrwałych zębów mlecznych. Najczęściej stwierdza się wystąpienie przetrwałych siekaczy oraz dolnych i górnych kłów, czasem jednak zaburzenie może dotknąć całe pierwsze pokolenie zębów.

Przetrwałe zęby mleczne mogą powodować zakłócenia w procesie kształtowania się rowka dziąsłowego w stałym zębie, co w następstwie prowadzi do początków chorób przyzębia. W wyniku pozostania przetrwałych zębów może także dochodzić do wad zgryzu i urazów w obrębie tkanek miękkich jamy ustnej.

Przetrwałe zęby mleczne – postępowanie lecznicze

Jeśli w tej samej lokalizacji obecny jest przetrwały ząb mleczny, jak również odpowiadający mu ząb stały jest to wskazaniem do ekstrakcji (czyli usunięcia) zęba mlecznego. Lekarz weterynarii powinien podjąć decyzję o usunięciu zęba po wykonaniu szczegółowego badania jamy ustnej szczenięcia. Zalecane jest także wykonanie radiogramu zęba, który pozwoli określić stan korzenia przetrwałego zęba jak również skontrolować zawiązek zęba stałego, jeśli jeszcze nie doszło do jego wyrżnięcia. Do usunięcia zęba stosuje się zwykle jedną z dwóch metod: zamkniętą czyli niechirurgiczną bądź otwartą czyli chirurgiczną. Lekarz dobiera odpowiednią metodę dostosowaną do pacjenta. Po wykonaniu ekstrakcji zęba należy systematycznie kontrolować stan uzębienia, aż do momentu pojawienia się wszystkich zębów stałych. W przypadku zbyt późnego usunięcia zęba może dojść u szczeniaka do wystąpienia wad zgryzu. W tej sytuacji należy rozważyć leczenie ortodontyczne, skrócenie stałego zęba lub gdy nie ma innej możliwości jego ekstrakcję.

Zatrzymanie procesu wymiany zębów

Do zatrzymania procesu wymiany zębów u psa najczęściej dochodzi na skutek zachorowania szczeniaka na nosówkę, czego konsekwencją może być deformacja korzeni oraz przedwczesne zamknięcie wierzchołka korzenia. W przypadku gdy zaobserwujemy zatrzymanie wyrzynania się zębów najlepiej jak najszybciej zgłosić się do lekarza weterynarii.

Złamanie zęba mlecznego

Do złamania zęba mlecznego może dojść między innymi na skutek gryzienia twardych przedmiotów, w momencie gdy rozpocznie się proces wymiany zębów. Dochodzi do tego bardzo rzadko, szczególnie gdy zadbamy o odpowiednią dietę naszego pupila. Zęby szczeniaka mogą jednak stać się zbyt delikatne i łamliwe, jeśli w ich diecie będzie niezachowany odpowiedni stosunek fosforu do wapnia. Do złamań może dojść także gdy nasz pupil bawi się zbyt twardymi zabawkami lub w wyniku przechorowania nosówki. Złamanie zęba powoduje odsłonięcie jego miazgi (czyli żywej części zęba, w obrębie której znajdują się nerwy oraz naczynia krwionośne), czego wynikiem jest silny ból oraz krwawienie. Ponadto otwarta komora zęba stanowi wrota dla bakterii. W wyniku zakażenia miazgi dochodzi do jej martwicy, a następnie do powstania ropnia w okolicy okołowierzchołkowej zęba. Gdy dojdzie do złamania zęba mlecznego najlepszą drogą postępowania jest usunięcie zęba, w przeciwieństwie do analogicznej sytuacji która dotyczyłaby zęba stałego – w tym wypadku należałoby podjąć próbę leczenia uszkodzonego zęba, natomiast ekstrakcja byłaby ostatecznością.

Wady zgryzu

Wady zgryzu mogą być pośrednio związane z procesem wymiany zębów u psa. Wady te najczęściej przekazywane są genetycznie, ale może do nich dochodzić także na skutek zbyt późnego usunięcia przetrwałego zęba mlecznego czy jako wynik źle dobranego gryzaka do wieku szczenięcia czy nieprawidłowej zabawy z pupilem szarpakiem.

Wypadanie zębów u psa – biegunka

Ważnym zagadnieniem jest także wypadanie zębów u psów, a biegunka – czyli jak łączy się ten nieswoisty objaw z tym, że nasz pupil zmienia uzębienie. Specjaliści łączą pojawienie się biegunki z wystąpieniem nowej sytuacji w życiu naszego czworonoga, a także z odczuwanym przez niego bólem – te dwie rzeczy powodują zwiększoną reakcję stresową naszego pupila. W konsekwencji zwiększony poziom stresu jest przyczyną biegunki.

Wymiana zębów u psa – żywienie

W okresie wymiany zębów u szczeniaka to także okres, w którym powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na jego żywienie. Jednym z ważniejszych aspektów, o którym powinniśmy pamiętać to odpowiedni stosunek wapnia do fosforu zachowany w diecie. Odpowiedni stosunek powinien mieć przewagę wapnia i wynosić od 1:1 do 1,8:1. Zachowanie tej proporcji ma istotny wpływ na prawidłowy rozwój zębów. W żywieniu szczenięcia oprócz mokrej karmy możemy uwzględnić także suchą – pomoże rozchwiać zęby mleczne prowadząc do ich skutecznego wypadnięcia, należy pamiętać że nie może jednak być za twarda. W momencie gdy zauważymy znaczny spadek apetytu u naszego zwierzaka, może to oznaczać że gryzie sprawia mu zbyt duży ból, w tym wypadku powinniśmy dostarczyć mu odpowiednią ilość miękkiego jedzenia.

Jak pomóc szczeniakowi w wymianie zębów?

Jeśli chcemy pomóc w wymianie zębów u naszego psa, powinniśmy pamiętać o zasadzie aby przede wszystkim nie szkodzić. Zbyt twarde zabawki oraz sznury czy szarpaki mogą być przyczyną naruszenia delikatnych zawiązków dopiero wyrzynających się zębów stałych, w konsekwencji prowadząc do ich uszkodzenia i do wystąpienia wad zgryzu. Jeśli chcemy ułatwić naszemu psiakowi wymianę uzębienia, powinniśmy zapewnić mu dostęp do bezpiecznych gumowych czy silikonowych zabawek dostosowanych do wieku oraz rozmiaru szczenięcia. Najważniejsze jest, aby pamiętać o częstej kontroli jamy ustnej naszego szczenięcia, a w momencie gdy cokolwiek nas zaniepokoi i zwróci naszą uwagę powinniśmy jak najszybciej zgłosić do lekarza weterynarii.