Mimo delikatnie mylącej, sugerującej powiazanie z końmi nazwy, zespół końskiego ogona to stosunkowo częste schorzenie dotykające psy. Właściciele psów większych oraz średnich ras, którzy zauważają u swoich pupilów narastające objawy bólowe związane z tylną częścią ciała, niechęć do ruchu, problemy z oddawaniem moczu i kału oraz wszelkie nienaturalne zachowania psa związane z jego ogonem, powinni zainteresować się tą przypadłością. Szybko wykryte i zgłoszone lekarzowi weterynarii objawy można zatrzymać i przywrócić ukochanemu czworonogowi radość komfortowego życia. Wielu właścicieli, pierwszej porady dotyczącej zdrowia zwierzęcia poszukuje w internecie, tyczy się to również czytania o chorobach takich jak zespół końskiego ogona u psa na forum. W poniższym artykule skupimy się więc na przybliżeniu podstawowych informacji na temat zespołu końskiego ogona u psa celem ułatwienia szybkiego wykrycia jego potencjalnych objawów oraz przestawimy możliwe sposoby walki z tym schorzeniem.

Zespół końskiego ogona u psa – co to za choroba?

Zespół końskiego ogona, inaczej określany również jako choroba końskiego ogona lub syndrom końskiego ogona u psa, to grupa schorzeń neurologicznych dotyczących końcowego, lędźwiowo-krzyżowego odcinka psiego rdzenia kręgowego. Zmiany zwyrodnieniowe, degeneracyjne lub proliferacyjne, do których dochodzi na lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa, mogą mieć różne podłoża. Problem często może wynikać z niefizjologicznego, szkodliwego zakresu ruchu w okolicy stawu, znajdującego się pomiędzy kręgiem lędźwiowym oraz krzyżowym. Patologiczny ruch stawu prowadzi do powstawania mikrourazów, które w dłuższym czasie mogą skutkować rozrostem tkanki łącznej w tej okolicy, a co za tym idzie prowadzić do zmniejszenia średnicy otworu międzykręgowego i zwężenia kanału kręgowego. Zwężenie kanału kręgowego powoduje ucisk na nerwy rdzeniowe, który skutkuje niedokrwieniem oraz możliwością występowania zapaleń w tym obszarze, które w efekcie końcowym prowadzą do uszkodzenia nerwów. Zwężony kanał kręgowy uciskając na nerwy, daje charakterystyczne objawy zespołu końskiego ogona u psa.

Zespół końskiego ogona u psa – objawy

Choroba końskiego ogona może być wrodzona lub nabyta. W przypadku wrodzonego schorzenia, objawy pojawiają się przeważnie stopniowo, wraz z wiekiem zwierzęcia i ciężko jest wyznaczyć konkretny moment ich wystąpienia. U części psów objawy pojawiają się już u parunastomiesięcznych zwierząt, u innych, przeważnie dopiero po trzecim roku życia. Predyspozycje genetyczne do występowania tej choroby występują przede wszystkim u psów raz dużych oraz średnich. Większą zapadalnością na to schorzenie cechują się samce. Nabyty zespół końskiego ogona to natomiast sytuacja, w której pod wpływem mechanicznego urazu, destrukcyjnego ucisku nowotworu, silnej infekcji bakteryjnej lub pojawienia się innej choroby dochodzi do zwężenia kanału kręgowego. W tym przypadku można w stosunkowo krótkim czasie zauważyć charakterystyczne objawy i wyznaczyć moment ich rozpoczęcia. Niezależnie od przyczyny, zespół końskiego ogona u psa to objawy o podłożu neurologicznym, a więc najczęściej:

• ból tylnej części ciała – zwłaszcza okolic ogona i krzyża,
• niechęć do poruszania się – zwłaszcza wskakiwania na kanapę lub łóżko, wchodzenia po schodach i wszelkiego podskakiwania, a więc sytuacji mocno obciążających tylną część ciała
• nienaturalne ułożenie tylnej części ciała i ogona (tzw. „koński ogon”)
• bujanie zadem
• wylizywanie i gryzienie tylnej części ciała i ogona
• niedowłady, paraliż
• zanik mięśni tylnych kończyn
• silna wokalizacja bóli w postaci piszczenia, skomlenia, wycia
• problemy lub zupełny brak kontroli nad oddawaniem moczu i kału

Zespół końskiego ogona u psa – leczenie

W zależności od tego, jak długo trwa choroba i w jak dużym nasileniu przejawia fizyczne objawy zespół końskiego ogona, leczenie można przeprowadzać różnymi metodami. W szybko wykrytym, początkowym stadium choroby, istnieje możliwość na uzyskanie dobrych efektów leczenia poprzez podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków przeciwbólowych oraz ściśle przestrzegane, okresowe ograniczenie ruchu psa. Jest to najprostsza, najmniej inwazyjna forma leczenia.

W przypadku kiedy choroba jest już zaawansowana, czyli przeważnie kiedy dochodzi do pojawienia się zaniku mięśni, znacznych niedowładów ciała, pełnego paraliżu lub gdy nie widać odpowiedniej reakcji organizmu na farmakologiczne leczenie, należy rozważyć ingerencję chirurgiczną. Dla wielu właścicieli, których pupile chorują na zespół końskiego ogona u psa, koszt operacji stanowi niezbędną informację. Ciężko jest go niestety oszacować, ponieważ każdy przypadek wymaga indywidualnej wyceny ze względu na stadium choroby, rozległość uszkodzeń, które przyniosła oraz osobnicze cechy pacjenta takie jak choćby jego waga. Tylko lekarz weterynarii prowadzący leczenie, jest w stanie poinformować właściciela o przewidywanych kosztach operacji i leczenia farmakologicznego.

U części pacjentów chorujących na zespół końskiego ogona u psa, leki są w stanie zagwarantować wyleczenie, natomiast u innych pomóc nieść może jedynie zabieg chirurgiczny. O odpowiedniej, dostosowanej do danego przypadku formie leczenia powinien zadecydować lekarz weterynarii.

Zespół końskiego ogona u psa – rokowanie

W większości chorób, ciężko jest pewnie, jednoznacznie określić jakie rezultaty przyniesie leczenie. W przypadku schorzenia jakim jest zespół końskiego ogona u psa, rokowanie jest zależne od stadium, w którym zostało rozpoczęte leczenie. U pacjentów, których głównie wystąpiły nieznaczne objawy bólowe, a więc na początkowym etapie choroby, rezultaty przeważnie są bardzo dobre, a psy mają szansę na pełen powrót do sprawności. W przypadku długiej choroby, która poza objawami bólowymi, przejawia się również niedowładami tylnej części ciała i problemami z oddawaniem moczu oraz kału, nie ma pewności co do pełnego wyzdrowienia psa. Pewne jest jednak, że nawet w zaawansowanym stadium choroby, przeprowadzenie chirurgicznego leczenia ma szanse skutkować ulgą w bólu poprzez likwidację nacisku rozrośniętych ścian kanału rdzeniowego na nerwy.

Zespół końskiego ogona u psa – rehabilitacja

Choroby związane z układem ruchu bardzo często poza właściwym leczeniem, wymagają również rehabilitacji jako nieodłącznej część terapii oraz po jej zakończeniu. W przypadku choroby jaką jest zespół ogona końskiego u psa, rehabilitacja jest konieczna ze względu na znaczące ograniczenie ruchu, które wymagane jest podczas procesu leczenia oraz charakter schorzenia związany ze zmianami dotyczącymi bezpośrednio kręgosłupa. Brak stymulacji motorycznej może prowadzić do znacznej atrofii (zaniku) mięśni, nieodpowiedniego dotlenienia unieruchamianych obszarów ciała, zastojów krwi i innych, niebezpiecznych powikłań. W zespole ogona końskiego u psa, rehabilitację stanowi przeważnie fizykoterapia. Jest to rodzaj fizjoterapii, którego celem jest zwiększenie sprawności mięśni po urazach, zwalczenie stanów zapalnych oraz uśmierzanie bólu pacjentów. Podczas fizykoterapii można stosować min. Promieniowanie laserowe, krioterapię (terapia niskimi temperaturami), ultradźwięki oraz prąd elektryczny. Odpowiednio prowadzona terapia z użyciem elementów fizjoterapeutycznych daje największe szanse na powrót do zdrowia czworonożnego pacjenta.

Zespół końskiego ogona u psa – podsumowanie

Żaden właściciel nie jest w pełni przygotowany na starcie z chorobą ukochanego pupila. Uważnie obserwując swojego psa, dbając o regularność jego wizyt w gabinecie weterynaryjnym oraz interesując się potencjalnymi schorzeniami, które mogą pojawić się na jego drodze, można jednak uchronić go przed rozwinięciem się uciążliwych dolegliwości i zwiększyć szanse na wyleczenie. Zespół końskiego ogona należy do schorzeń, które szybko wykryte mogą zostać w pełni opanowane, a więc warto jest posiadać podstawową wiedzę na temat tej jednostki chorobowej i być w gotowości, kiedy zacznie przejawiać ona swoje objawy.