Kastracja zwierząt stanowi jedną z kluczowych metod zapobiegania bezdomności zwierząt oraz profilaktyki wielu chorób układu rozrodczego u każdego gatunku. Jak co roku, wiele z większych miast w Polsce wystartowało z programami oferującymi darmowe sterylizacje zarówno psów, jak i kotów. O tym, na czym polega ten zabieg, jakie ma korzyści i jak działają programy bezpłatnych kastracji, dowiesz się z tego artykułu!

Słów kilka o samym zabiegu

Na początku warto wyjaśnić, że słowo “sterylizacja” używane jest potocznie do określenia kastracji samic psów i kotów. Z naukowego punktu widzenia sterylizacja stanowi jedynie podwiązanie jajowodów/nasieniowodów, zaś kastracja to usunięcie w całości gonad, czyli organów rozrodczych. Na potrzeby tego artykułu będziemy jednak używać stwierdzeń potocznych (sterylizacja w przypadku suczek i kotek, a kastracja u samców), aby uniknąć nieporozumień. 

Sterylizowanie psów i kotów polega na wycięciu macicy wraz z jajowodami i jajnikami. Zabieg wykonuje się oczywiście pod pełnym znieczuleniem, z zapewnioną opieką przeciwbólową. Jak w przypadku każdego zabiegu pod znieczuleniem, przed wykonaniem sterylizacji (jak i kastracji) wykonane powinno zostać badanie krwi, aby sprawdzić ogólną wydolność narządów wewnętrznych.

Kastracja samców jest zabiegiem dużo mniej inwazyjnym, z tego prostego względu, że nie wymaga otwarcia jamy brzusznej – jądra zarówno u psów i kotów, tak jak i u ludzi, znajdują się poza jamą brzuszną, w mosznie.

Jakie korzyści niesie ze sobą zabieg sterylizacji i kastracji?

Po pierwsze, sterylizacja i kastracja kotów oraz psów to podstawowe narzędzie zapobiegające bezdomności u tych zwierząt domowych. Zapobiega niechcianym ciążom i pomaga “uspokoić” hormonalnie zwierzęta. Z tego względu bardzo często schroniska oraz fundacje wydają do adopcji jedynie psy i koty, które zostały uprzednio wykastrowane bądź wymagają od przyszłych właścicieli deklaracji, że wykonają oni ten zabieg po adopcji.

Po drugie, zabiegi te stanowią profilaktykę chorób układu rozrodczego, które nierzadko stanowią bardzo poważne zagrożenie dla życia i zdrowia pupili. Do najczęstszych chorób, pojawiających się u zwierząt niewykastrowanych, zalicza się nowotwory (najczęściej listwy mlecznej i jąder, ale możliwe są także macicy i jajników) oraz ropomacicze.

Wreszcie, kastracja u samców może pozytywnie wpłynąć na zachowanie zwierząt. U kotów ogranicza znaczenie terenu moczem, a także ogranicza jego nieprzyjemny zapach, co w przypadku kotów niewychodzących stanowi niezwykle dużą zaletę dla właścicieli.

Programy darmowych zabiegów

Bezpłatna sterylizacja kotów, jak i bezpłatna sterylizacja psów, możliwe są w większości dużych miast w Polsce. W roku 2022 programy, w ramach których możliwa jest kastracja psów za darmo oraz darmowa kastracja kotów, dostępne są między innymi w Warszawie, Wrocławiu, Łodzi, Poznaniu, Kielcach czy Lublinie. Usługi te finansowane są z budżetu miasta i dostępne są w wybranych lecznicach weterynaryjnych, o których informacje znaleźć można na urzędowych stronach internetowych.

Konieczne warunki, które spełnić musi właściciel ze zwierzęciem

W każdym mieście programy oferujące darmowe sterylizacje psów i darmowe sterylizacje kotów i tym podobne usługi, posiadają odrobinę inne wymagania. W Warszawie, aby móc skorzystać z dofinansowania należy: okazać swój dowód tożsamości oraz posiadać Kartę Warszawiaka lub Kartę Młodego Warszawiaka, wypełnić odpowiedni wniosek, posiadać książeczkę zdrowia bądź paszport zwierzęcia, w tym zaświadczenie o aktualnym szczepieniu przeciwko wściekliźnie u psa (jeśli przedmiotem wniosku jest darmowa kastracja psa). Dodatkowo, zwierzę powinno mieć ukończone przynajmniej szósty miesiąc życia oraz być zaczipowane. W tym roku Urząd Miasta Stołecznego Warszawa podał informację, że na darmowanie kastrowanie kotów oraz darmowe kastrowanie psów przeznaczone zostało ponad 500 tysięcy złotych.

Podobnie wygląda sytuacja we Wrocławiu – darmowa kastracja kota jest możliwa dla mieszkańców Wrocławia, którzy posiadają książeczkę zdrowia zwierzęcia. Kot powinien być także zaczipowany. Darmowa kastracja psów możliwa jest pod tymi samymi warunkami, z dodatkowym uwzględnieniem aktualnego świadectwa szczepienia przeciwko wściekliźnie.

Co ciekawe, w niektórych miastach, takich jak Lublin, kastracja kotów za darmo jest dostępna także dla osób, które sprawują opiekę nad kotami wolno żyjącymi na terenie miasta. Osoby te powinny posiadać legitymację Społecznego Opiekuna Kotów Wolno Żyjących (wydawaną przez Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin) lub legitymację organizacji pozarządowej działającej na rzecz ochrony zwierząt. Darmowa kastracja kotów wolno żyjących stanowi inwestycję miasta w profilaktykę bezdomności.

Kastracja i sterylizacja – czy warto?

Kastracja i sterylizacja zwierząt to zabiegi, które niosą ze sobą wiele korzyści dla zdrowia i życia pupili. Przede wszystkim są jedynym skutecznym sposobem na zapobiegnięcie poważnym problemom zdrowotnym, takim jak ropomacicze. Dodatkowo, aspekt walki z bezdomnością jest szczególnie istotny, ponieważ niestety w Polsce wciąż stanowi ona duży problem zarówno dla organizacji rządowych, jak i pozarządowych.