Nadziąślaki u kotów to łagodne zmiany rozrostowo-zapalne okolicy dziąseł o charakterze włóknistym. Obecnie uważa się, że są to zmiany odczynowe, które pojawiły się w odpowiedzi na obecność kamienia nazębnego czy mechanicznego uszkodzenia nabłonka jamy ustnej. Zmiany rozrostowe jamy ustnej o różnej etiologii mogą wyglądać bardzo podobnie, dlatego zawsze należy przeprowadzić dokładne badanie stomatologiczne połączone z pobraniem wycinków tkanki, aby wykluczyć ewentualny rozrost nowotworowy. Terminem nadziąślak w medycynie weterynaryjnej określa się czasem wszystkie zmiany rozrostowe pojawiające się w tej konkretnej lokalizacji, dlatego zawsze konieczne jest badanie mikroskopowe do określenia charakteru guza.

Nadziąślak u kota – wygląd

Nadziąślaki włókniste u kotów często rozpoznawane są błędnie jako guzy jamy ustnej. Mogą one przybierać zróżnicowane formy, ale zazwyczaj umiejscawiają się na granicy dziąsła i zębów. O ile łatwo zauważyć zmianę, która pojawiła się w okolicy siekaczy, tak nadziąślaki zlokalizowane w głębszej części jamy ustnej mogą już być trudne do zauważenia przez właściciela. Mimo swojego niezłośliwego charakteru, nadziąślaki mogą czasami urastać do naprawdę dużych rozmiarów. Ich powierzchnia jej zazwyczaj gładka i wyglądem przypomina niezmienioną błonę śluzową dziąseł.

Jak wygląda nadziąślak u kota? Nadziąślaki o charakterze nowotworowym mogą wyglądać niemalże identycznie. Często jednak cechują się zróżnicowaną, owrzodziałą powierzchnią guza i wyraźnie zaznaczonym stanem zapalnym okolicznej tkanki. Zęby w okolicy zmiany mogą się kruszyć bądź wypadać na skutek lizy zębodołu. W przypadku czerniaka często spotyka się także odmienną pigmentację zmienionej tkanki, co wskazuje na obecność komórek wytwarzających melaninę.

Nadziąślak u kota – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem nadziąślaka jest obecność tworu w jamie ustnej, który w badaniu histopatologicznym okazał się być nadziąślakiem. Nadziąślaki same w sobie nie wywołują u zwierzęcia objawów bólowych, ale z uwagi na swoje położenie bądź duże rozmiary mogą sprawiać kotu znaczny dyskomfort. Niektóre zwierzęta z uwagi na ich obecność mogą odmawiać jedzenia bądź picia, co w przypadku kotów może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia i szybko doprowadzić do stłuszczenia wątroby. Niekiedy zdarza się, że zwierzęta niechcący przygryzają nadziąślaki, w wyniku czego w jamie ustnej może pojawić się niewielka ilość krwi. Wynika to z mechanicznego uszkodzenia tkanki, a nie z samoistnego krwawienia narośli. Poza samą obecnością guza, w jamie ustnej kota najczęściej stwierdza się także obecność kamienia nazębnego i zaczerwienienie dziąseł będące objawem zapalenia przyzębia. Ponadto takie włókniaki mają tendencję do tworzenia tak zwanych pseudokieszeni, w których gromadzić mogą się resztki jedzenia, bakterie i włosy, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju silnego stanu zapalnego dziąseł.

Nadziąślaki o charakterze nowotworowym mogą dawać zróżnicowane objawy kliniczne, w zależności od etiologii guza. Często miejscowo zmienionej tkance towarzyszyć mogą towarzyszyć także objawy ogólne takie jak pogorszone samopoczucie, niechęć do pobierania pokarmu, a także spadek masy ciała. Właściciele niekiedy są w stanie zauważyć także zwiększone ślinienie kota czy obrzęk w okolicy pyska. Czy nadziąślak u kota boli? Z uwagi na złośliwy charakter wielu nowotworów mogących lokalizować się w jamie ustnej, takie zmiany często mogą samoistnie krwawić i wywoływać duży ból i dyskomfort. W niektórych przypadkach zdarza się, że nadziąślaki nowotworowe mogą wywoływać lizę tkanki kostnej w konsekwencji prowadząc do wypadania zębów. Z tego powodu objawy obecności nowotworu w jamie ustnej kota mogą często przypominać objawy choroby przyzębia. Często jedynym zauważlnym przez właściciela objawem procesu nowotworowego w jamie ustnej kota jest nieprzyjemny zapach z pyska. Niektóre z nowotworów mają także wysoką tendencję do przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych i innych narządów już nawet na wczesnym etapie choroby. W takim przypadku, w zależności od lokalizacji przerzutów, spodziewać się można objawów ze strony układu oddechowego, przewodu pokarmowego czy powiększenia okolicznych węzłów chłonnych. Najczęstszy nowotwór stwierdzany w jamie ustnej kotów, który może wyglądać jak łagodne nadziąślaki to rak płaskonabłonkowy. Znacznie rzadziej diagnozuje się włókniakomięsaki czy czerniaki.

Nadziąślak u kota – leczenie

Jak się leczy nadziąślaki u kotów? Zalecaną metodą leczenia każdego typu narośli w jamie ustnej jest jej usunięcie chirurgiczne po uprzedniej konsultacji stomatologicznej. W trakcie zabiegu pobrane powinny zostać wycinki zmienionej tkanki, które następnie należy skierować do badania histopatologicznego w celu poznania charakteru guza i postawienia ostatecznej diagnozy. Zmiany należy wycinać na jak najwcześniejszym etapie rozwoju, ponieważ im większa powierzchnia dziąsła pokryta jest naroślą, tym bardziej skomplikowany będzie zabieg. Jako leczenie wspomagające zaleca się gruntowne oczyszczenie jamy ustnej z kamienia nazębnego i zalegającej pod nim płytki bakteryjnej podczas zabiegu sanacji. Często właściciele kotów dostają także zalecenie stosowania specjalnych preparatów do higieny jamy ustnej i szczczotkowania zębów, aby zapobiegać ponownemu osadzeniu kamienia nazębnego, który może predysponować do rozwoju stanu zapalnego i innych zmian rozrostowych.

Nowotwory złośliwe wymagają zazwyczaj bardziej drastycznego postępowania. W niektórych przypadkach nie wystarczy samo usunięcie zmienionej tkanki. Jeśli proces nowotwory intensywnie nacieka okoliczne tkanki niezbędne może okazać się usunięcie fragmentu żuchwy, szczęki albo języka. O ile koty zazwyczaj funkcjonują bardzo dobrze po takich zabiegach, to drastycznie może zmienić się ich wygląd, co dla niektórych opiekunów nie jest łatwe do zaakceptowania. W przypadku nowotworów złośliwych nie zawsze możliwe jest wycięcie zmiany z zachowaniem odpowiednich marginesów. W przypadku nowotworów złośliwych istnieje znaczne ryzyko wznowy, dlatego też często zalecaną terapią uzupełniającą jest radioterapia lub chemioterapia. O ile nie zdążyły pojawić się przerzuty nowotworowe do innych tkanek to możliwe jest całkowite wyleczenie. Niekiedy, gdy całkowite usunięcie guza jest niemożliwe, lekarze zalecaną postępowanie paliatywne mające na celu poprawę jakości życia kota.

Nadziąślak u kota – rokowanie

Rokowanie zależy przede wszystkim od charakteru samej narośli. O ile jest to jedynie łagodny włókniak, to rokowania są zazwyczaj pomyślne. Narośle na dziąsłach u kota często mają charakter samoograniczający się i samoistnie ulegają zanikowi. Niestety niektóre zwierzęta wykazują szczególne predyspozycje do tego typu zmian – w ich przypadku dość często pojawiają się nawroty. Takie zmiany mogą jednak często powodować nawracające stany zapalne jamy ustnej, szczególnie u kotów cierpiących na kaliciwirozę bądź na inne choroby związane z obniżeniem odporności, jak na przykład białaczka czy wirus niedoboru odporności kotów. Należy jednak pamiętać, że zmiany w jamie ustnej u kota wyglądają bardzo podobnie i nie jest możliwe określenie ich charakteru na podstawie jedynie samego wyglądu. Z tego powodu dobrym rozwiązaniem nigdy nie jest czekanie na samoistny zanik narośli, ponieważ może to doprowadzić do nieodwracalnych zniszczeń w organizmie. Każdorazowo, gdy opiekun kota zauważy jakąkolwiek zmianę w jamie ustnej zwierzęcia wskazana jest wizyta u lekarza weterynarii, który po obejrzeniu narośli zadecyduje o dalszym postępowaniu. Niekiedy niezbędna może okazać się konsultacja u stomatologa, onkologa oraz chirurga. Jeśli w badaniu mikroskopowym pobranego wycinka okaże się, że za powstanie zmiany odpowiada nowotwór złośliwy to wtedy rokowania zwierzęcia znacznie się pogarszają. Średni czas przeżycia nieleczonych kotów cierpiących na raka płaskonabłonkowego wynosi około 3 miesiące, a długość życia zwiększa się wprost proporcjonalnie do agresywności wykonanego zabiegu. Im więcej zmienionej nowotworowo tkanki zostanie usuniętej podczas zabiegu chirurgicznego, tym dłuższy czas kot będzie w stanie funkcjonować w komforcie bez bólu.